Burg. Van Houtstraat 60 6021AW Budel
Rijksmonument: 11262
Bouwjaar: 1869 /1899
Beltmolen
Molen Zeldenrust 150 jaar (1869-2019)
In 2019 was het precies 150 jaar geleden dat de molen ‘Zeldenrust’ werd gebouwd.
Samen met de twee andere Budelse molens (‘Nooit Gedagt’ en ‘Janzona’) is ze een sieraad voor het dorp. Haar machtige wieken draaien nog dagelijks door het luchtruim..
De molen van 1869
De eerste eigenaar was Sjang Rooymans 1869-1899. Hij had al jarenlang ervaring in het bemalen van een molen. In 1869 besloot hij om zelf een molen te bouwen in de ‘Kuipershoek’ op de hoek van de Buulderbossche straat.
Hij woonde tegenover de molen en hield er ook nog een café-biljart, een doel voor de handboog, een beugelbaan en een kegelbaan. Het was een trefpunt voor jong en oud. Dit café had hij hier al in 1863. (het is onlangs verbouwd tot woningen, maar de gevel is behouden)
De molen werd gebouwd als koren- en schorsmolen, zoals later ook uit de vele advertenties blijkt. Het graan werd gemalen voor mens en vee en de schors (van vooral eikenbomen) voor de plaatselijke leerlooierijen. Doordat de leerlooierijen echter steeds meer gebruik gingen maken van chemische middelen is dit deel van het gemaal na de eeuwwisseling verdwenen. De molenstenen zijn nu niet meer aanwezig, alhoewel men nu nog altijd de plaats kan aanwijzen waar ze gelegen hebben.
De huidige molenaar Edie Kees vraagt zich nog steeds af wat voor soort molen Sjang in 1869 heeft willen bouwen. Het is uiteindelijk een ronde stenen beltmolen geworden. De toren is van baksteen en om de toren was een aarden wal aangebracht om de wieken en het kruiwerk te bedienen. Deze aarden wal, de zogenaamde belt, is in gedeeltes afgegraven, het laatste gedeelte in 1966. De aarden wal is nu geheel vervangen door pakhuis. Nu worden de wieken en het kruiwerk vanaf het pakhuis bediend. Edie is echter van mening dat Sjang Rooymans een hogere molen heeft willen bouwen, maar dat dat om de een of andere reden niet door is gegaan. Op driekwart hoogte namelijk heeft de molentoren ineens een intrekking, waardoor het lijkt alsof hij een deuk heeft. Bovendien heeft men vanaf de intrekking een kleinere steengrootte gebruikt. Een andere aanwijzing zou kunnen zijn dat de tweede zolder ongeveer 1.20 meter boven het dak van het pakhuis ligt. Deze tweede zolder heeft oorspronkelijk voor de brand in 1898 nog 40 cm hoger gelegen. Vanuit deze zolder wordt met trappen het dak van het pakhuis bereikt. Kortom, het blijft een hypothese dat Sjang Rooymans in eerste instantie een hogere molen heeft willen bouwen, maar de aangegeven feiten wijzen in die richting.
Lees het hele verhaal….