Op 5 april 2021 overleed Gerard van Dommelen. In Budel was hij beter bekend onder de naam ‘meester van Dommelen’. Geert van Dommelen werd op 8 juni 1944 te Riethoven (gem. Bergeijk) geboren. Geert was jarenlang het boegbeeld van basisschool ‘De Boogurt’ in Budel. Maar liefst 34 jaar gaf hij leiding aan deze school. Geert was pas 26 jaar toen hij in 1971 aangesteld werd als ‘hoofd der school’ van de Sint Franciscusschool, zoals ‘De Boogurt’ toentertijd heette.

Lees hier meer over meester van Dommelen

Munsterabdij

Dit jaar is het achthonderd jaar geleden dat het dorp Maarheeze voor het eerst in een geschreven tekst genoemd wordt. In 1223 staat de lokale heer een deel van de parochie ‘Marnesen’, namelijk de buurtschap Hugten, af aan de Munsterabdij in Roermond. Maar er iets vreemds aan de hand met deze schenking. Wat gebeurde er precies rond de overdracht in 1223 en wat was dat voor een klooster, die Munsterabdij?

De spreker zal allereerst kort ingaan op de achtergronden van deze oudste tekst over Maarheeze. Daarna verplaatsen we ons met hem naar Roermond voor een ontdekkingstocht door achthonderd jaar geschiedenis van het vrouwenklooster Beate Marie, ofwel de Munsterabdij.

Dr. Erik Caris (1962) studeerde kunstgeschiedenis in Nijmegen en werkte daarna in verschillende functies binnen de monumentenzorg en archeologie. Tegenwoordig is hij Coördinator monumentenzorg en archeologie bij de gemeente Roermond. In 2017 promoveerde hij aan de Radbouduniversiteit te Nijmegen bij prof. Dr. J. Koldeweij op een proefschrift over de bouwgeschiedenis van de Munsterabdij.

Datum:                woensdag 29 november 2023

Tijd:                      20.00 uur

Locatie:               Zaal ‘De Smeltkroes’, Kijkakkers 1 te Maarheeze

Entree:                 gratis voor leden, niet-leden betalen € 2,50.

Jos de Natris uit Maarheeze heeft onlangs zijn verzameling van duizenden bidprentjes geschonken aan de Werkgroep Genealogie van Heemkundekring ‘De Baronie van Cranendonck’. De werkgroep is uiteraard erg blij met deze aanvulling op hun eigen rouwarchief.

Jos de Natris begon in 1990 met stamboomonderzoek naar zijn familienaam, daaraan gekoppeld verzamelde hij ook bidprentjes. Deze bidprentjes kunnen aanknopingspunten geven bij familieonderzoek, er staan soms bijzondere verhalen op.

Door de jaren heen werd Jos een verwoed verzamelaar en kreeg hij ook veel bidprentjes als schenkingen in zijn bezit. Zijn verzameling groeide en groeide en anno 2023 staat zijn werkkamer tjokvol met ladekastjes met duizenden gesorteerde bidprentjes. Jos kan er vol passie over vertellen. Wonderlijk wat een mens in zo’n tijd kan vergaren. Om zijn collectie voor de toekomst veilig te stellen, zocht Jos de Natris daarvoor een goed onderdak. Dat vond hij bij Heemkundekring ‘De Baronie van Cranendonck’, daar zijn de bidprentjes in goede handen en blijven bewaard. De Werkgroep Genealogie is er ontzettend blij mee! Met dank aan Jos de Natris.

Op de foto: Jos de Natris sjouwt zelf mee bij de overdracht van zijn collectie.

Zondag 19 november gaan de natuurvrienden van Heemkundekring “De Baronie van Cranendonck”  hun maandelijkse wandeling doen. Dit keer naar natuurontwikkelingsgebied het Keelven in de bossen bij Someren.

Het is een landschappelijk aantrekkelijk bos-, heide- en vennengebied. Op de uitgestrekte Somerense Heide lieten de boeren vroeger hun schapen grazen. Vanaf 1930 werd de heide ontgonnen en ontstond er een productiebos. In 1998 werd er gestart met natuurontwikkelingsproject Keelven. De situatie van heidegebied met vennen maakt het gebied recreatief aantrekkelijk. We genieten van naaldbomen, loofbomen, 75 soorten mos, waarbij vergrassing van de heide tegengegaan wordt door begrazing door Schotse hooglanders.

We vertrekken om 9u30 vanaf de parkeerplaats bij het Schepenhuis (Blokker) en 9u40 bij het Hof in Maarheeze.

Iedereen is van harte welkom.

In de 18de eeuw hebben verschillende Bokkenrijdersbendes de regio van Belgisch- en Nederlands Limburg onveilig gemaakt. Het gerecht trad hardhandig op waardoor er heel veel onschuldige mensen zijn terechtgesteld. Naar schatting zo’n 450 mannen en vrouwen. De Bokkenrijders staan symbool voor een wereld gevuld met onrechtvaardigheid. Die wereld laat de regisseur graag zien in de film, want die heeft heel veel raakvlakken met onze tijd: massamigratie, kloof tussen arm en rijk, maatschappelijke onrust… Of het nu in de film gaat om dorpelingen, vluchtelingen of Bokkenrijders. Ze zitten allemaal in dezelfde miserie.

Het project straalt ook authenticiteit uit: Er wordt Limburgs dialect gesproken, gefilmd op diverse Limburgse locaties (Nonke Buusjke, Thorn, Kasteel Hoensbroek, Neer, Elsloo, Noorbeek, Valkenburg, Nederweert, Pelt, As,…) die verband houden met de Bokkenrijders Geschiedenis en de personages zijn vrijwel allemaal Limburgse acteurs (meer dan 150). De productie is ook grotendeels tot stand gekomen met mensen uit Belgisch-en Nederlands Limburg en Brabant. De streek waar de legende van de Bokkenrijders al vele decennia mensen tot de verbeelding spreekt en waar altijd nog veel mysterie rondom is. De film is gebaseerd op kennis en geverifieerde informatie rondom de Bokkenrijders in samenwerking met diverse personen die onderzoek hebben gedaan naar het fenomeen Bokkenrijders.

Zondebokken is een kroniek waarin de gewone man centraal staat als slachtoffer in een wereld die geteisterd wordt door honger, geweld, bezetting, migratie, bijgeloof en sociale onrechtvaardigheid.
Het verhaal speelt zich af in de Lage Landen eind 18e eeuw. De film is een tijdsdocument waarin we het harde leven van de 18de eeuw zien, met als rode draad twee gerechtsdienaars die een Bokkenrijdersbende moeten oprollen.

Regisseur Rocky Grispen is geboren en getogen in Neeroeteren. Alle acteurs komen uit de regio en spreken Limburgs dialect.

Datum:              Woensdag 29 november 2023

Tijden:               Vertoningen om 14.00 en om 20.15 uur

Locatie:              Cinema Walburg, Kerkstraat 28, Hamont

Inkom:               € 7

In juli 2022 is Cafetaria ’t Buulke in Budel verhuisd van de Dr. A. Mathijsenstraat naar de Deken van Baarsstraat. Onder de naam ‘Eetwinkel ’t Buulke’ is de zaak gevestigd in het voormalig pand van ‘Cafetaria Van Kessel’. Dit cafetaria dateert van 65 jaar geleden en hier zijn dan ook sinds 1957 de nodige frietjes en ijsjes verkocht. Lees hier meer over de geschiedenis…

Heemkundekring ‘De Baronie van Cranendonck’ organiseert op maandag 23 oktober een lezing door drs. Ria Berkvens in zaal De Borgh te Budel over ‘Erfgoed in Cranendonck’.

Wat hebben de opgraving naar De Burght in Budel, het rijksmonumentale klooster in Maarheeze en de historische foto’s van Zinkfabriek Nyrstar in Budel-Dorplein met elkaar te maken? Kort gezegd: het is allemaal (cultureel) erfgoed.

De laatste jaren is door de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant hard gewerkt aan een instrumentarium voor het erfgoedbeleid in de aangesloten gemeenten, waaronder Cranendonck. Naast een archeologische kaart en een erfgoedkaart kwamen onder andere ook een erfgoedgeowiki en een erfgoednota tot stand. In deze laatste werd onder meer geconstateerd dat de integratie en uitvoering  van het erfgoedbeleid in de gemeente Cranendonck nog niet optimaal is. Maar er zijn ook nieuwe, positieve ontwikkelingen te melden.

Met de nieuwe Omgevingswet in aantocht is het goed om de stand van zaken eens op te maken op het vlak van het archeologisch, gebouwd en immaterieel erfgoedbeleid in Cranendonck en daarnaast ook de blik op de toekomst te richten. Ria Berkvens is auteur van “Bouwstenen voor de toekomst. Erfgoednota gemeente Cranendonck 2022-2028” en daarom als geen ander in staat dit thema voor het voetlicht te brengen.

Geïnteresseerden in onze lokale geschiedenis, monumenteneigenaren en beleidsmakers bevelen we deze lezing zeer van harte aan.

Ria Berkvens (1970) studeerde Klassieke en provinciaal Romeinse archeologie aan de Universiteit van Nijmegen. Van 1999 tot 2007 was zij werkzaam bij de gemeente Breda. Sinds 2007 werkt zij als regioarcheoloog bij de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (voorheen de Milieudienst van het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven) en adviseert meer dan 15 gemeenten in de regio, waaronder de gemeente Cranendonck, op het gebied van archeologie en cultuurhistorie.

Datum:                 maandag 23 oktober 2023

Tijd:                      20.00 uur

Locatie:               Zaal ‘De Borgh’, Dr. A. Mathijsenstraat 15, Budel

Entree:                 gratis voor leden, niet-leden betalen € 2,50.

Onze vereniging heeft onlangs een mooie bijdrage van € 501,99 ontvangen van Rabo Club Support voor het upgraden van onze data opslag.

De bijbehorende cheque werd op onze heemkamer in het Schepenhuis overhandigd namens Rabobank door de heer Jacques van Asten aan penningmeester Anton de Greeff van onze kring.

Heel hartelijk dank aan Rabobank en alle stemmers op onze vereniging.

Op zondag 15 oktober 2023 maken de natuurvrienden van Heemkundekring “De Baronie van Cranendonck” hun maandelijkse wandeling.

Het reisdoel is dit keer de Warmbeekvallei van de Achelse Kluis naar de Bever en terug naar de Achelse Kluis.

De Achelse Kluis is ontstaan uit een vroegere Grenskerk die in de heide gelegen was. Vanaf 1846 vestigden de Trappisten van de abdij van Westmalle er zich. Ooit leefden hier 110 monniken op een domein van 220 ha.

De Warmbeek ontspringt 20 kilometer verder op het grondgebied van de gemeente Peer. De bedding werd tussen de Tomp en het Mulke door de mens verlegd voor de aanleg van een molenvijver, die als reservoir dienst deed voor de watermolen. Bij hoge waterstand werd de vijver gevuld. Om de werking van de watermolen in de droge periodes te garanderen werd ze van hieruit van voldoende water voorzien.

In de omgeving van de Achelse Kluis is er een waardevol agrarisch landschap ontstaan door bevloeiing. Zodoende werden de arme heidegronden omgevormd tot vruchtbare akkers en weilanden. Aan de Achelse Kluis  verlaat de Warmbeek België, op Nederlands gebied noemt men haar de Tongelreep.

Vertrek op zondag 15 oktober om 9u30 vanaf het parkeerterrein bij het Schepenhuis te Budel (Blokker).

De eigenlijke wandeling begint op het parkeerterrein van de Achelse Kluis.

Iedereen is van harte welkom.

Het nieuwe nummer van de Aa-kroniek, het tijdschrift over de geschiedenis van Budel, Maarheeze, Soerendonk e.o. is dezer dagen weer van de persen gerold. Heemkundekring ‘De Baronie van Cranendonck’ heeft de uitgave, die voor iedereen verkrijgbaar is, weer verzorgd. Het nieuwe nummer, dat voor een belangrijk deel aan de Tweede Wereldoorlog in onze gemeente gewijd is, telt ruim 80 pagina’s en tientallen nooit eerder gepubliceerde foto’s.

Bijzondere oorlogsverhalen

In de septembermaand staan we stil bij de bevrijding van Budel en Maarheeze in 1944. Ook de Aa-kroniek besteedt in nummer drie van de jaargang traditiegetrouw aandacht aan de Tweede Wereldoorlog. Drie van de vijf artikelen zijn hieraan gewijd.  Ze brengen u bijzondere oorlogsverhalen. Janus Umans uit Soerendonk was na de Duitse inval in mei 1940 als militair gevlucht naar Frankijk. Hier maakte hij het drama op het stoomschip ‘Pavon’ mee. Annie Staals-Jacobi vertelt dit ongelofelijke verhaal. Jac. Biemans doet verslag van de identificatie via foto’s van ondergedoken geallieerde vliegeniers bij ‘De Rode Wagen’ van Semler in Maarheeze in 1943. Een derde bijdrage over de Tweede Wereldoorlog is ook het derde in de serie ‘Dorplein en de oorlog’ van Giel Stollman. Ditmaal belicht hij de liquidatie van de ‘zes van Dorplein’ vanuit twee bijzondere ooggetuigenbronnen.

Slenders en Cranehoeve

Behalve de oorlogsverhalen zijn er ook nog andere bijdragen. Theo Martens, Tinie Vlassak en Giel Govers nemen u mee naar de oude Budelse familie Slenders. In deze eerste aflevering in een reeks stellen ze de vijf takken aan u voor waarvan er uiteindelijk één met Cranendonck verbonden bleef.

En Harrie Jaspers beschrijft de geschiedenis van ‘De Cranehoeve’ op Gastel, begonnen als boerderij zal deze binnenkort worden omgebouwd tot het nieuwe dorpshuis van Gastel. Het lezen (en kijken) meer dan waard!

Wilt u ook een exemplaar?

Een exemplaar van de Aa-kroniek kunt u, zolang de voorraad strekt verkrijgen voor € 4,– bij de boekhandels in Budel en Maarheeze en de VVV aan de Markt in Budel. Of eventueel bij de redactieleden Jan Jakobi Dorpsstraat 15 te Budel of Annie Staals, De Rutjens 16 in Soerendonk. Goedkoper is het een abonnement te nemen. U krijgt de vier nummers dan netjes thuisbezorgd. Kijk voor hier meer informatie