Herdachte groepen: Verzet Nederland, Geallieerde militairen
Ontwerper: A. (Broer) van Hal, de plaquette is van de hand van de in New York werkende kunstenaar Ed Albers (1955-2015)
Onthulling: 5 mei 1985
Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Maarheeze is een gedenksteen van baksteen, geplaatst op een roodmarmeren onderstuk. De vorm van het monument heeft een bijzondere symboliek: de schuine zijden wijzen op de onzekere tijd van oorlog, ook verdwijnt het monument in de grond, hetgeen naar de ondergrondse verzetsgroep verwijst . Op de steen is een zwartmarmeren plaquette met een symbolische afbeelding bevestigd.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
‘MAARHEEZE
1940 1945
UIT DANKBAARHEID AAN DE GEMEENSCHAP MAARHEEZE’.
Onder de plaquette is een bronzen plaatje aangebracht.
De tekst op het plaatje luidt:
‘IN MEMORIAM
THE ROYAL AIR FORCES ESCAPING SOCIETY’.
De geschiedenis
Dit is het monument van ‘De Vrijbuiters’ op het Jan Verheesplein.
”De vrijbuiters” was een verzetsgroep hier in Maarheeze. Een aantal jonge mannen uit Maarheeze en omgeving vormden een groep die de Duitse bezetter saboteerden. De heer en mevrouw Semler, die hier vlakbij in een woonwagen woonden, waren de leiders van de groep. Onder hun leiding werden allerlei activiteiten uitgevoerd die het Duitse regime ondermijnden. Ook Huub Peeters, woonachtig in Hamont maar werkend hier in Maarheeze, was een belangrijke schakel. Een belangrijke taak was wel het onderbrengen en onderhouden van onderduikers. Ook speelde de Maarheezer verzetsgroep een rol op de diverse ‘pilotenlijnen’. In deze buurt werden veel geallieerden vliegtuigen uit de lucht geschoten. Helaas vielen daar vele doden bij, maar het lukte ook een groot aantal piloten om met de parachute veilig te landen. De verzetsgroep spoorde deze piloten op, zorgde voor een onderduikadres, gaf eten en kleding en bracht hen later de grens over naar België, tot zelfs in Antwerpen. Naast piloten werden ook Joden en onderduikers naar België gebracht.
Andere activiteiten waren:
– Overval op een distributiekantoor van voedselbonnen
– Saboteren van treinen en rails
– Telefoondraden doorknippen
– Stro, dat bestemd was voor transport naar Rusland, in brand steken.
Deze verzetsmensen deden dit alles onder moeilijke omstandigheden. Als ze gepakt werden, stond hen een zware straf te wachten; ze riskeerden hun leven.
Na de oorlog wilden de leden van deze verzetsgroep de bevolking van Maarheeze bedanken voor de vele hulp die zij ontvingen en zij hebben daarom dit monument als herinnering geschonken aan Maarheeze.
Waarom de naam “Jan Verheesplein’?
Jan , een “gewone jongen” hier uit Maarheeze, werd op 21-jarige leeftijd als dienstplichtig soldaat naar Indonesië gestuurd. Op zekere dag ging hij met enkele kameraden zwemmen in een meer bij Pasic Malang. De boot waarin hij zat, sloeg om en Jan is daar verdronken. Zijn graf is op het militair ereveld Meteng Pulo in Djakarta, Indonesië.