Met dit nummer sluiten we de achtendertigste jaargang en ook al weer bijna het jaar af.  Wij hopen dat u ook in 2020 ons tijdschrift wilt ontvangen. Onze vrijwillige redactie en bezorgers spannen zich tot het uiterste in u elke keer een goed blad te bezorgen. Om het geld hoeft u het niet te laten. Een abonnement kost slechts € 8,00 voor de gemeente Cranendonck, € 9,00 voor Hamont en € 20,00 voor postabonnees. Vergeet bij betaling niet uw postcode en huisnummer te vermelden zodat wij kunnen identificeren wie er betaald heeft.
Het abonnementsgeld kunt u betalen via bankrekeningnummer NL05 RABO 0109567188. Maakt het abonnementsgeld a.u.b. over voor januari.
Wij danken u bij voorbaat voor uw betaling en wensen u veel leesgenot toe in 2020

In dit nummer leest u over het bijzondere gehucht Kouwbergen onder Soerendonk, over pionierszoon Florian Thirion uit Budel-Dorplein, over een inktstel uit 1901 van een prominente Maarheezenaar, de slotaflevering van de wandeling over de Grootschoterweg in Budel-Schoot en het laatste nieuws over twee recent verschenen boekwerken over ons heemgebied.
losse nummers zijn te koop bij de boekhandels en de VVV in Budel voor € 3,50

De fotogroep vraagt uw hulp. Wanneer werd deze foto gemaakt? Welke klas? Wie kent wie? Gebruik a.u.b. de nummering.

(bron: ‘t Slot Kranendonk in Staat-Braband, tekening, ongedateerd, anoniem, Tilburg, KUB M 11/820.11 Cran).

Afbeelding: ruïne kasteel Cranendonck.

Rijksmonument 45738
Rond 1250 is tussen Maarheeze en Soerendonk kasteel “Cranendonck” gebouwd. Vernoemd naar de natuurlijke omstandigheden ter plaatse (‘kraan’ van kraanvogel en ‘donk’ van heuvel). Cranendonck kent een rijke geschiedenis en heeft zelfs een band met ons Koningshuis. Vanaf het midden van de zestiende eeuw tot het einde van het Ancien Régime heeft het kasteel toebehoord aan de Oranjes. Het kasteel werd in 1673 door de Fransen grotendeels vernield.
In 1820 werden de Oranjegoederen als kroondomein verkocht en Cranendonck kwam hierdoor in particuliere handen. De boerderij die nabij het kasteel stond, werd in 1899 afgebroken en vervangen door een villa; het huidige ‘kasteeltje’.

Lees het hele artikel….

Op zondag 15 december gaan de natuurvrienden van ‘De Baronie van Cranendonck’ wandelen en ze gaan met als uitgangspunt de dubbele paal op de berg, ‘de Gastelsche heide’ verkennen. Dit gebied is na de ruilverkaveling van 1972 geheel onder Staatsbosbeheer gekomen. Voormalige landbouwterreinen veranderden sindsdien in natuurgebied. Anders dan de wat je bij de naam ‘Gastelsche heide’ zou verwachten, maakt heide nog maar voor een klein deel van het gebied uit, voor de rest nemen dennen- en berkenbossen ook plaats in beslag. Door begrazing vertoont het gebied veel open velden met vergezichten bij Langbosch is de aanwezigheid van wilde paarden een opmerkelijke verschijning. Om deel te nemen aan de wandeling hoeft u geen lid van de heemkundekring te zijn. Iedereen is welkom om zich op 9.30u op het parkeerterrein bij het Schepenhuis (Blokker) bij de groep te voegen. Na de wandeling gaan we ter afsluiting van de ochtend ergens in de buurt wat warms drinken. Iedereen is van harte welkom!

Na de goedbezochte lezing over het gebouwde erfgoed in onze gemeente is het einde van het kalenderjaar al weer in zicht. Zoals gebruikelijk sluiten wij dat af met onze sportieve gezelligheidsavond. Dit jaar gaan wij op vrijdag 20 december bij ‘De Oude Glorie’ in Heeze Beugelen

Een overdekte beugelbaan met rechts de ijzeren ring, waar de bal doorheen gespeeld moet worden (19de-eeuwse gravure, RHC-Eindhoven)

Graag nodigen wij u uit om na een door de kring aangeboden koffie of thee met vlaai de aloude Brabantse sport met sleger, bol en beugel te beoefenen. We zetten een kleine competitie op en hebben voor de drie besten ook enige aantrekkelijke prijzen beschikbaar. De aangepaste spelregels zullen tevoren worden toegelicht. Terwijl anderen spelen, kunt u gezellig praten met elkaar onder het genot van een drankje (voor eigen rekening).
Lees de hele convocatie…

Foto van de maand: Oud en nieuw….

Os Moen (Budels dialect voor ‘ons moeder’) is een bronzen beeld van een moederfiguur die brood snijdt. Ze verzinnebeeldt de Budelse gemoedelijkheid en gastvrijheid. De vrouw des huizes zorgde als middelpunt van de vroeger zo grote gezinnen voor een gemoedelijke sfeer. Een onverwachte eter kon altijd aanschuiven. Dat is eigenlijk nog steeds zo, want “in Buul kieke willie nè zoe nauw”. Typisch fenomeen voor onze streek: familie en vrienden (“bekind vollek”) nemen altijd de achterdeur. De voordeur is er voor de pastoor en collectanten…
Locatie: Hoek Capucijnerplein /Dr. Anton Mathijsenstraat in Budel
Plaatsing: 1994
Kunstenaar: De maker van Os Moen is de Budelse kunstenaar Sjeng Caris
(* 24-12-1938 † 14-02-2019) van wiens hand u in Budel nog meer werk aantreft, onder meer bij het kloostercomplex en het bejaardenhuis. Hij is bekend om zijn bronsplastieken van gestileerde menselijke figuren. Hij heeft zich van een realistische stijl ontwikkeld naar een gestileerde vormgeving.
Lees het hele artikel en bekijk alle foto’s…

Adrianus Antonius Maria Panis werd geboren te Dongen op 19 september 1886 als zoon van Leonardus Waltherus Panis en Anna Maria Cornelia van Roessel. Het gezin Panis-van Roessel telde twaalf kinderen, pastoor Panis was het vijfde kind  in de rij. Vader Panis was onderwijzer te Dongen, later ‘hoofd eener school’. In 1914 overleed moeder Panis-van Roessel op 57-jarige leeftijd, waarna vader Panis in 1916 hertrouwde met Theresia Louisa Ruinolda Baesjou.
Op 23 oktober 1903 wordt A.A.M. Panis ingeschreven in Sint-Michielsgestel en begint daar aan zijn priesterstudie. Op 1 juni 1912 ontving hij de priesterwijding van mgr. Van de Ven. Daarna volgden zijn benoemingen tot kapelaan in Bergeijk, Nieuwkuijk, Eindhoven en Oss. In januari 1932 werd hij benoemd tot pastoor in Budel als opvolger van pastoor H.A. van Lieshout. Pastoor Panis was gedurende 31 jaar pastoor van de parochie O.L.Vrouw Visitatie. Het was de periode van het ‘Rijke Roomse Leven’. Als pastoor had hij een invloedrijke positie in het leven van de gelovigen en van de gemeenschap Budel. Zijn pastoraat kende een groot aantal priesters en kloosterlingen.
In 1962 vierde pastoor Panis zijn gouden priesterfeest. Na zijn afscheid van de Budelse parochie in 1963 verhuisde hij naar Goirle, waar hij in het bejaardencentrum is overleden op 15 april 1966, 79 jaar oud. Pastoor Panis werd opgevolgd door pastoor L. Verhoeven.
Van het gezin Panis-van Roessel kozen drie zonen voor het priesterschap en drie dochters voor het kloosterleven.
Lees het hele verhaal en bekijk alle foto’s…

Gemeentelijk Monument: 1706/BD1

Verscholen achter groot uitgegroeide taxusbomen staat aan de Hoofdstraat in Budel-Dorplein een eenvoudig devotiekapelletje. De wandelaars hebben het vaak genoeg gezien omdat er een voetpad achter de taxusbomen doorloopt, maar door automobilisten wordt het nauwelijks opgemerkt.

Het kapelletje is gelegen langs de Hoofdstraat in Budel-Dorplein tegenover het  huis nr.  109.

Het staat op de gemeentelijke monumentenlijst, goedgekeurd bij Raadsbesluit van 16 april 1987.

Het kapelletje werd gebouwd in 1957 om onderdak te bieden aan een Mariabeeld, dat geschonken werd uit dankbaarheid.

De tekening voor het kapelletje werd gemaakt door Toon Schets, uiteraard na overleg met de opdrachtgever. De materialen werden door de K.Z.M, ter beschikking gesteld en het ‘bouwwerk’ werd met veel toewijding belangeloos uitgevoerd door de twee gepensioneerde K.Z.M, vaklieden: Tinus Hendriks en Driek Noten. Het werd een vierkant stenen kapelletje met aan de zijkanten een driekwart hoge steunbeer. Deze zijkanten zijn naar boven toe uitgebouwd en de kapconstructie is een zadeldak met rode pannen. Aan de voorkant is een bloembak gemetseld, die een geheel vormt met het kapelletje. Het geheel staat op een gemetselde fundering en is opgetrokken uit handvorm Rekemse stenen, die niet zijn gevoegd. De rondboognis is aan de binnenkant mooi afgezet met bladzink. De nis werd aan de voorzijde afgesloten met glas.

Voor het kapelletje werd een plantsoentje aangelegd bestaande uit eergazon met hierin aangeplant twee rijen taxus.

Het beeld is een prachtige Madonna met kind, gemodelleerd door de beroemde Limburgse priester-kunstenaar professor Jean Adams uit Ell en in hout gekapt door de Roermondse beeldhouwer Joep Thiessen (die ook het monument langs de Geuzendijk heeft gemaakt). Deze laatste overleed kort na het gereedkomen van het beeld.

De schepping van de Moeder met het Kind moet haar voorstellen als de Behoedster van de kinderen en hun moeders. Met Pinksteren in 1957 werd het beeld door rector Thijssen ingezegend in de kerk van Dorplein en werd het dorp aan Moeder Maria toegewijd.

Budel-Dorplein was toen nog een rectoraat en is pas in 1964 een zelfstandige parochie geworden zodat rector Thijssen toen pastoor Thijssen werd. Na de inzegening werd het beeld, op een tafeltje staand, in aanwezigheid van talloze kinderen en ouders in processie naar het kapelletje gebracht. Na het zingen van enige Marialiedjes werd het beeld in de nis geplaatst, die hierna werd afgesloten met glas.
Lees het hele verhaal en bekijk alle foto’s…

Een filmpje uit 1918 (geen geluid!)

–          Franse vluchtelingen vanuit Molenbeersel naar Weert, vanaf 20 oktober 1918
–          Belgische vlag in Zeeuws-Vlaanderen, 20 oktober 1918
–          Gevluchte Duitsers komen aan in Vlissingen, november 1918