Onlangs verscheen het nieuwe nummer van de Aa-kroniek, het tijdschrift van Heemkundekring ‘De Baronie van Cranendonck’, voor iedereen verkrijgbaar via de boekhandel. Dit nieuwe nummer, nummer twee van jaargang 38 is weer gevuld met vier bijdragen uit alle hoeken van de gemeente Cranendonck en ook gespreid naar tijd. Hopelijk brengt het u, samen met een mooie zomertijd, ook veel leesgenoegen.

Gastel en Soerendonk

In de eerste bijdrage neemt Harrie Jaspers ons mee naar zijn geboorteplaats. In zijn bijdrage belicht hij de afstammelingen van Martinus Clement. Hij vestigde zich vanaf het midden van de negentiende eeuw in Gastel en werd de stamvader van een uitgebreid geslacht. Voor artikel twee verplaatsen we ons naar Soerendonk, waar de parochie Sint Jan Onthoofding dit jaar exact twee eeuwen bestaat. Over de afscheiding van de parochie Maarheeze en de diverse parochieherders tot en met 1929 schrijft Annie Staals-Jacobi in deze eerste van twee bijdragen.

Budel en Maarheeze

Theo Martens en Tinie Vlassak tekenen voor de derde bijdrage in dit nummer. Zij vervolgen hun artikel over de smederijen in Budel, in dit geval het tweede deel over de nog steeds actieve smidsfamilie Jacobs. De zestigjarige scouting Kizito van Maarheeze en Soerendonk staat centraal in de laatste bijdrage van dit boekje. Hierin behandelt Jac. Biemans als afsluiting van zijn drieluik over deze jeugdorganisatie de laatste vier decennia.

Losse nummers en abonnement

Ook dit nummer is weer ruim voorzien van vele tientallen niet eerder gepubliceerde afbeeldingen. Een exemplaar van de Aa-kroniek kunt u, zolang de voorraad strekt, verkrijgen voor € 3,50 bij de boekhandels in Budel en Maarheeze en de VVV aan de Markt in Budel. Goedkoper is het een abonnement te nemen. U krijgt de vier nummers dan netjes thuisbezorgd. Klik hier voor meer informatie!

De inhoud van alle nummers vanaf 1982 vindt u hier!
Tot en met 2013 kunt u de nummers online lezen of downloaden via bovenstaande link!!! (scroll naar beneden in de lijst vanaf 2013 verschijnen er links. (Zoeken in het document kan met CTRL+F)

Hein Smeets werd op 8 juni 1928 te Budel-Schoot geboren als zoon van Antonius Smeets en Elisabeth Lormans; Hij  overleed op 20-jarige leeftijd op 8 februari 1949 te Tandjong Priok op Java in Nederlands-Indië.

In 1948 in Nederlands-Indië aangekomen, kwam Hein Smeets als wachtklopper in dienst van generaal Simon Spoor, de opperbevelhebber van de Nederlandse troepen in Nederlands–Indië. In hun vrije tijd zochten de soldaten vaker verpozing aan het strand van hun standplaats Tandjong Priok aan de Javazee. Zo ook op 8 februari 1949. Ondanks dat men gewaarschuwd was voor drijfzand, werden enkele soldaten, waaronder Hein Smeets, verrast door het plotseling wegstromende zand. Hein werd door de golven meegenomen en verdronk jammerlijk. Hein Smeets werd begraven op het Ereveld ‘Menteng Pulo’ in Jakarta op Java.

In 1965 werd in Budel-Schoot een straat naar hem vernoemd: de Hein Smeetsstraat.

Lees het hele verhaal…

De Fotogroep vraagt uw hulp. Wie staat er op deze foto uit 1960 van de Aloysiusschool in Budel? Graag nummering gebruiken!

Graag nodigen wij de leden (anders dan abonnees) uit voor deelname aan onze jaarlijkse reis op zaterdag 29 juni aanstaande naar België: MORESNET, HASSELT EN HERKENRODE.
Lees de hele convocatie…

Heksenjacht in Peelland
In Peelland (Cranendonck, Eindhoven, Leende, Heeze, Geldrop, Mierlo, Lierop, Asten en Someren) vonden 25 vrouwen de dood in 1595. Hun leven eindigde meestal op de brandstapel. Deze golf van vervolging in dit deel van het Brabantse land is een van de grootste die in de lage landen heeft plaats gevonden.
Cranendonck
Deze heksenjacht begon in 1595 in Soerendonk (Cranendonck), waar vijf vrouwen het slachtoffer werden:
Margriet Brycken
Heylken Brycken (12 jaar)
Jenneken inde Camer
(Verbrand op 6 juli 1595)
Anna van Os
(Gemarteld maar na drie weken vrijgelaten op 26 juli 1595)
Hendricxken Delyen, een vrouw uit Maarheeze werd ook verdacht van hekserij. Zij pleegde zelfmoord tijdens gevangenschap in het kasteel Cranendonck op 4 september 1595.

Lees het hele verhaal…

In Kasteel Helmond is t/m 3 november 2019 de tentoonstelling ‘Heksenjacht in Peelland’ te zien. De tentoonstelling is gebaseerd op het boek Duivelskwartier (uit 2015). Hierin vertelt oud- journalist Johan Otten over een tot dan toe onderbelicht gebleven verhaal.

Uit de Aa-kroniek 9 1990 (april) 1 door Harrie Jaspers

Het bezit van Johan van Pelt In de Burgskens

Secretaris Johan van Pelt overleed op 27-4-1746. Op 4-6-1746 is er een taxatie van onroerende goederen, afkomstig uit de nalatenschap van Johan van Pelt, waaronder: “een perceel zaai- en weiland, tuinen, gracht en vijvers met buitenhuisje daarop staande, groot 7 vatsaeden genaamd “het Borgske”, gelegen ter plaatse genaamd het borgske”. De waarde van dit lusthof werd geschat op ƒ 300,—. Zijn weduwe Maria Besoyen, verkocht op 29-3-1747 dit goed voor 183-8-6 (guldens-stuiverspenningen) en hertrouwde later met de Maarheezer predikant Willem Vonk.

Johan van Pelt werd door Jacob Spoor opgevolgd als Secretaris van de Baronie van Cranendonk. Uit bovenstaande blijkt dus dat hier in het midden van de 18de eeuw een omgracht lusthof gelegen was. De lusthof met omgrachting is op de kadastrale kaart van 1832 te zien en was toen eigendom van Wed. Cornelis Jan Kees.

Ook nu zijn de contouren van de gracht (verlaging) nog zichtbaar in het landschap en zijn er nog vondsten gedaan.

Het valt niet aan te nemen dat de genoemde omgrachting is gemaakt voor het lusthof. Aannemelijk is dat hier voordien reeds een versterkt huis of iets dergelijks gestaan heeft, want ook uit overlevering is bekend dat de Baron van Cranendonk hier vroeger bezittingen had en dat de Baron of Barones hier in de zomer vaak verbleven en zij vielen op door hun goedgeefsheid.

Zeker is ook dat het toponiem “Borgske” of “Burgske” reeds vóór 1700 voorkwam.

Velen zullen ook wel eens gehoord hebben dat er vanaf deze plaats naar het kasteel Cranendonk een onderaardse gang zou hebben gelopen. Wat die onderaardse gang betreft, dit lijkt mij gezien de afstand bijna onmogelijk. Nader onderzoek, waaronder ook archeologisch, zal in de toekomst misschien meer klaarheid kunnen brengen.

De contouren zijn nog zichtbaar

Uit overlevering is ook bekend dat er in de Burgskensstraat vroeger een boerderij gelegen was langs de Moezel. Dit moet dan gelegen hebben op perceel F 390. Oudere mensen wisten te vertellen, dat hier nog lang een perenboom heeft gestaan en dat er bij het ploegen altijd stenen werden boven geploegd. Of deze boerderij iets te maken had met genoemd “Burgske” is niet bekend, doch is wel aannemelijk, daar dit in de omgeving van een kasteel of burcht vaak het geval was. Hoe het ook zij, duidelijk is dat de versterkte woning met omgrachting haar naam heeft overgedragen op de omgeving, zodat deze omgeving nog steeds de “Burgskens” wordt genoemd. Ook is die naam overgegaan op de straat die er door heenloopt, de Burgskensstraat, die de Maarheezerweg verbindt met de Europalaan-Noord.
Lees het hele artikel…

Robertus Hendricus van Schaik werd op 27 oktober 1906 te Zelzate in België geboren. Zijn vader was koffiehandelaar en Rob was voorbestemd om in zijn voetsporen te treden. In 1930 vertrok hij naar Brazilië maar keerde vanwege de economische crisis na enkele maanden terug naar Nederland. Hij begon toen aan een studie gemeenteadministratie. In 1936 werd hij benoemd tot burgemeester van de gemeente Maarheeze als opvolger van Antonius de Klerk. Een van zijn voornaamste daden was wel de aankoop van landgoed Cranendonck met de daarbij behorende villa die in 1940 de bestemming kreeg van gemeentehuis: het huidige ‘kasteeltje Cranendonck’. Verder zette hij zich actief in voor de werkgelegenheid, waardoor o.a. Philips en Mastenfabriek Nolte zich in Maarheeze vestigden. Na 33 jaar burgemeester van Maarheeze te zijn  geweest, werd aan hem in 1969 op eigen verzoek ontslag verleend. Hij werd opgevolgd door Jan van Greunsven.
Lees het hele artikel en bekijk de foto’s….

De fotowerkgroep vraagt uw hulp. Wie staat er op deze foto? (waarschijnlijk van voor 1950) Is dit de boerinnenbond?
Wanneer is deze foto gemaakt en wat was de aanleiding? Waar?